1. تغییر رنگ در ترشحات مجرای تناسلی آیا طبیعی است یا نشانهای از یک بیماری؟
قبل از هر چیز باید بدانید ترشحات طبیعی مهبل فواید متعددی دارد: مهبل را تمیز و مرطوب نگه میدارد و در پیشگیری از عفونت آن کمک میکند. اگر چه رنگ، مقدار و حالت ترشحات مهبل در دوران قبل و بعد از عادت ماهیانه تغییر میکند و این مسئله کاملا طبیعی است اما گاهی تغییر در این ترشحات نشانهای از وجود مشکل است. ترشحات طبیعی مهبل هر از گاهی تغییر میکند: رقیق، چسبنده، غلیظ، حالت کشسانی، در مجموع حالت آن متغیر است. نکته مهم در ترشحات مهبل آن است که باید شفاف،سفید و یا شیری مایل به سفید باشند. در مواردی که مشکلی وجود دارد، ترشحات دچار تغییراتی میشود، بوی آن تغییر کرده و نامطبوع میشود،رنگ آن سبز، خاکستری و یا حالتی دقیقا شبیه ترشحات عفونی میشود، در مهبل حالت خارش، سوزش، تورم و قرمزی بوجود میآید و یا حتی گاهی از مهبل در دورانی بهغیر از عادت ماهیانه خون خارج میشود که در این موارد باید حتما به پزشک متخصص زنان مراجعه شود. معمولا عفونت مهبل(باکتریایی یا قارچی) عامل شایعی در تغییر ترشحات آن است که بهتر است نسبت به این مسئله دقیق باشید.در عفونت قارچی مهبل ترشحات بسیار سفید و غلیظ میشوند و شکل پیدا میکنند،بوی ترشحات تند است و حالت خارش و سوزش در مهبل حس میشود. در عفونتی که توسط باکتری ایجاد میشود، مقدار ترشحات زیادتر میشود و حالت کفآلود پیدا کرده، به رنگ خاکستری در میآید. بوی ترشحات بسیار نامطبوع شده و مثل بوی ماهی میشود. با مشاهده هر یک از علائم ذکر شده فورا به پزشک مراجعه کنید.
2. من که سنم از سن بلوغ گذشته، پس چرا عادت ماهیانه نمی شوم؟
عادت ماهیانه دختران بعد از رسیدن به بلوغ اتفاق میافتد که البته سن بلوغ بین 8 تا 13 سال در دختران متفاوت است. اما اینکه بعضی دخترها زودتر و یا دیرتر به بلوغ برسند، طبیعی است. معمولا اولین عادت ماهیانه 2 تا 2/5 سال بعد از اولین نشانههای بلوغ (که اغلب رشد پستانهاست) اتفاق میافتد. البته در بعضی دخترها کمتر از یکسال بعد از بلوغ و یا 3 سال بعد از بلوغ هم عادت ماهیانه دیده میشود که طبیعی است. روش دیگری که بتوان زمان اولین عادت ماهیانه را حدس زد، ترشحات مهبل است که حدود 6 ماه قبل از اولین عادت ماهیانه این ترشحات به صورت شفاف، سفید و مخاطی شکل دیده میشوند. سن اولین عادت ماهیانه به ارث هم بستگی دارد و شاید در مادر هم این اتفاق دیرتر افتاده باشد، بنابراین صرف اینکه 14 سالگی گذشته و عادت ماهیانه رخ نداده مشکلساز نیست. دیرتر شروع شدن عادت ماهیانه به عواملی دیگر هم بستگی دارد مثل لاغری شدید، کمخوری عصبی،ورزشکار بودن (ورزش شدید و دائمی)، استرسهای شدید یا بعضی بیماریهای خاص هم در تاخیر عادت ماهیانه دخالت دارند.
3. کوچک ماندن سینهها یعنی اختلال در روند بلوغ؟
تفاوت اندازه پستانها کاملا طبیعی است. بهخصوص اگر دخترها در سن بلوغ باشند. البته در اکثر خانمها در سنین بعد از بلوغ هم اندازه پستانها یکی نیست، همانطور که اندازه دو دستوپا یکسان نیست. معمولا اولین جوانههای پستان در سنین 8 تا 13 سالگی دیده و در اکثر موارد رشد و بزرگ شدن یکی از پستانها سریعتر از دیگری است. بعضی دختر خانمها بعدها هم از این مسئله ناراحتند و فکر میکنند مشکلی وجود دارد.در این صورت اگر به یک پزشک متخصص زنان مراجعه شود، او شما را مطمئن میکند که مشکلی وجود ندارد. البته بهتر است دختر خانمها همیشه در سنین بالاتر هم به پستانها توجه داشته باشند و به هر نوع تغییر ظاهری آن توجه نشان دهند. بهخصوص اینکه معاینه پستانها را یاد بگیرند و هر ماه انجام دهند.
4. چرا عادت ماهیانه منظمیندارم؟
گاهی اینقدر در مورد عادت ماهیانه دقت میشود که انگار قرار است همه چیز مثل ساعت کار کند. در بین خانمها اینطور شایع شده که عادت ماهیانه باید هر 4 هفته یکبار اتفاق بیفتد، در حالیکه در اکثر خانمها بینظمیهای زیادی در عادت ماهیانه وجود دارد. معمولا چرخه عادت ماهیانه 28 روزه است، اما این عدد برای همه و حتی برای یک خانم در تمام طول سال ثابت نیست و ممکن است بین 24 تا 34 روز متغیر باشد. اولین روز عادت ماهیانه،روز اول چرخه یک خانم محسوب میشود. معمولا در روز چهاردهم یکی از تخمکها از تخمدان خارج میشود که به آن تخمکگذاری میگویند و در صورت عدم حاملگی دو هفته بعد پوشش درونی رحم ریزش پیدا کرده و عادت ماهیانه اتفاق میافتد. معمولا تا 2 سال بعد از اولین عادت ماهیانه بینظمیهای زیادی وجود دارد، اما بیماری،کاهش وزن شدید و استرس زیاد هم باعث بینظمی در قاعدگی میشوند. حتی در مسافرت و یا تغییرات عمده زندگی (مثل مهاجرت و جابجایی) هم اختلال در زمان قاعدگی دیده میشود. طول مدت عادت ماهیانه هم از 2 تا 10 روز متفاوت است وحتی این مسئله هم همیشه در یک خانم ثابت نیست. بنابراین اگر داروی خاصی مصرف نشود،بیماری مشخصی وجود نداشته باشد و یا عدم تعادل هورمونی مطرح نباشد، بینظمی در قاعدگی طبیعی است اما اگر این مسئله بسیار شدید و همیشگی شده است بهتر است با پزشک زنان صحبت شود تا مشکل زمینهای بهخصوص عدم تعادل هورمونی بررسی شود، به خصوص اگر این مسئله در دختر خانمها بیش از 3 سال طول بکشد.
5. چرا پستانها درد میگیرند؟
درد پستان هر از گاهی اتفاق میافتد. این مسئله در دختر خانمها در سن بلوغ و بعد از آن بیشتر بهدلیل رشد پستانهاست بهخصوص در حمام هنگام شستشو و در خواب بهخصوص در وضعیت امر این درد بیشتر حس میشود. با این وجود از درد پستانها هیچ وقت نباید به راحتی گذشت. علاوه بر مسئله فوق،درد پستانها در نزدیکی شروع عادت ماهیانه (یکهفته قبل) بسیار شایع است که بهدلیل ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون اتفاق میافتد. این هورمونها باعث تجمع آب در بدن شده و پستانها را متورم میکنند. در اوایل حاملگی هم درد پستانها شایع است که دقیقا بهعلت ترشح هورمونها و تاثیر آنها بر پستان است. در صورتی که درد پستانها در موارد ذکر شده اتفاق بیفتد و هیچ ترشحی از پستان وجود نداشته باشد معمولا این درد را با مصرف مسکن و یا حتی پوشیدن لباس زیر مناسبتر برطرف کرد.
تغذیه خوب و استراحت کافی در اوایل قاعدگی در تسکین این درد بیتاثیر نیست. بهتر است از یکهفته قبل از عادت ماهیانه از مصرف غذاهای شور و کافئیندار (مثل قهوه،چای و شکلات) پرهیز شود. اگر بهغیر از مواقع ذکر شده در پستانها دردی حس شد بهتر است بدون معطلی به پزشک مراجعه شود.