- منشا HIV و ايدز و اولين موارد ايدز



از ابتداي همه گيري (اپيدمي) ايدز، مباحثه پيرامون منشا اوليه ايدز مورد علاقه و بحث و جدل بود. اگر چه در تلاش براي مشخص كردن محل اوليه ايدز، خطر اينكه بيماري را به گروه يا منطقه خاص يا افراد خاصي نسبت بدهند وجود داشت.

اولين موارد ايدز در ايالات متحده امريكا در سال 1981 رخ داد. ولي آنها اطلاعات بسيار كمي در مورد منبع بيماري ارائه دادند. در حال حاضر مشخص شده كه عامل بيماري ايدز، HIV مي باشد بنابراين براي پيدا كردن منشا ايدز بايستي بدنبال منبع HIV بود.

مساله منشا اوليه HIV مي تواند يكي از موارد مورد علاقه كاملا آكادميك باشد. پي بردن به منشا ويروس و چگونگي سير تكاملي آن در توليد واكسن بر ضد HIV و درمانهاي موثرتر در آينده، مفيد است، همانگونه كه فهم همه گيري (اپيدمي) ايدز در تعيين عملكرد اينده و ايجاد برنامه هاي آموزشي و پيشگيري كارآمد، موثر است.

HIV جزئي از خانواده Lentiviruses مي باشد Lentiviruses بجز HIV در محدوده وسيعي از حيوانات (nonhuman ) يافت شده اند.

اين Lentiviruses به صورت كلي تحت عنوان simian viruses (SIV) (ويروس ميمون) شناخته مي شوند.

امروزه پذيرفته شده است كه HIV زاده اي از (SIV) Simian (monkey) Immunodeficiency Virus است.

نتايج 10 ساله تحقيق هاي انجام شده در تعيين منشا و سير تكاملي HIV بوسيله Paul sharp از دانشگاه ناتينگهام و Beatrice Hahn از دانشگاه آلاباما در سال 2003 منتشر شد. آنها به اين نتيجه رسيدند كه شامپانزه هاي وحشي كه همزمان بوسيله دو ويروس SIV آلوده بودند از طريق تماس جنسي منجر به ايجاد فرم سومي از ويروس شدند كه توانايي آلوده كردن انسان و ايجاد ايدز را داشت.

چگونه HIV از حیوان به انسان منتقل میشود؟

1- از سالها پيش مي دانستند كه برخي ويروسها مي توانند از حيوان به انسان منتقل شود و از اين پديد ه بعنوان Zoonosis ياد مي شود.

2- علاوه بر آن محققان به اين نتيجه رسيدند كه HIV مي تواند از طريق مصرف گوشت شامپانزه آلوده به HIV به انسان منتقل شود.

3- از تئوريهاي مورد بحث ديگر انتقال HIV طي تحقيقات پزشكي (iatrogenic) مي باشد. از مثالهاي آن نقش واكسن هاي فلج اطفال در انتقال آن مي باشد.

سه نمونه شناخته شده از اولين آلودگيها با HIV عبارتند از :

1- HIV يافت شده در نمونه پلاسمائي كه در سال 1959 از مردي كه در منطقه اي كه اكنون در جمهوري كنگو واقع است گرفته شد.

2- HIV يافت شده در نمونه بافتي از نوجوان آمريكايي كه در سال 1969 در ST. louis فوت كرد.

3- HIV يافت شده در نمونه بافتي از ملوان نروژي كه در سال 1976 فوت كرد.

در سال 1998 براي نمونه پلاسماي سال 1959 آناليز انجام شد و تفسير آن بيانگر اين بود كه HIV-1 حدود دهه 1940 يا اوايل 1950 به بدن انسان وارد شده است. ديگر دانشمندان معتقدند كه ورود HIV به بدن آدمي به زماني طولاني تر برگردد. (احتمال حدود 100 سال پيش يا قبلتر )

امروزه ، بسياري بر اين باورند كه چون HIV تكامل يافته يكي از انواع SIV در نوعي شامپانزه در غرب آفريقا است، بنابراين اولين مورد HIV در انسان در غرب آفريقا پديد آمده است و از آنجا HIV در سراسر جهان گسترش يافته است.

اگر چه ممكن است شامپانزه منشا اوليه HIV نباشد و ممكن است انتقال ويروس به بدن انسان در بيش از يك منطقه صورت گرفته باشد و بنابراين بسيار محتمل است كه HIV در يك زمان هم در جنوب آمريكا و هم در آفريقا پديد آمده باشد و حتي ممكن است در آمريكا قبل از افريقا پديد آمده باشد.

شايد هرگز به محل و زماني كه اولين بار HIV در آنجا پديد آمد پي نبريم اما آنچه مسلم است٬ در ميانه قرن بيستم، آلودگي با HIV بصورت همه گيري در سراسر جهان درآمد كه بعنوان ايدز از آن ياد مي شود.

عوامل مختلفي در گسترش ناگهاني آن نقش داشته منجمله مسافرتهاي بين المللي، سازمانهاي خون و استفاده گسترده از مواد مخدر تزريقي.

- سفرهاي بين المللي

نقش سفرهاي بين المللي در گسترش HIV بوسيله نقش Patient zero برجسته تر مي شود.

Patient zero مسئول هواپيمايي كانادايي به نام Gaetan Dugas بود كه به اقسا نقاط جهان بسيار سفر مي كرد. بررسي بسياري از مواد اوليه ايدز نشان داد كه آلوده شدگان، بصورت مستقيم يا غير مستقيم با اين فرد، تماس جنسي داشته اند . و اين افراد آلوده شده به شهرهاي مختلفي از آمريكا رفته اند. اين مثال نقش سفرهاي بين المللي را در گسترش ويروس مشخص مي كند.

اين مورد پيشنهاد كننده اين است كه بيماري مي تواند محصول يك ناقل منفرد باشد. (single transmissible agent)

- كارخانه هاي محصولات خون

انتقال خون بصورت يك عمل متداول در پزشكي در آمده و با افزايش نياز به خون منجر به رشد بيشتر اين چنين كارخانه هايي شده است.

در بعضي كشورها مانند ايالات متحده از كساني كه در ازاء پول خون مي دهند استفاده مي شود، كه شامل معتادان تزريق هم مي شود و اين خون به سراسر جهان فرستاده مي شود.

در اواخر دهه 1960 فاكتور انعقادي به نام فاكتور هشت (factor VIII) براي هموفيلي ها تهيه شد.

و براي تهيه فاكتور انعقادي، ‌لازم بود كه خون از هزاران اهدا كننده جمع آوري شده و فاكتور هشت از آن استخراج شود و سپس بصورت گسترده در سطح جهان پخش شود. اين موضوع باعث شد كه هموفيلي ها در معرض آلودگي قرار گيرند.

- مواد مخدر تزريقي

در دهه 1970 بدنبال جنگ ويتنام و ديگر درگيري ها در خاورميانه مسبب افزايش دسترسي به هروئين گرديد كه آن نيز منجر به افزايش رشد مواد مخدر تزريقي شد. اين افزايش دسترسي همراه با ايجاد سرنگهاي يكبار مصرف پلاستيكي و ايجاد Shooting galleries (جايي كه مردم در آنجا مي توانستند مواد مخدر لوازمش را از آنجا بخرند، كرايه كنند) راه ديگري در جهت انتقال و گسترش ويروس HIV بود.


تئوريهاي ديگري نیز در رابطه با منشا HIV وجود كه در مورد آن بحث و جدل فراواني است، منجمله :

- برخي بر این عقیده اند كه HIV بوسيله CIA ايجاد شده است (CIA = سازمان اطلاعاتي آمريكا )

- برخي بر این عقیده اند كه HIV بوسيله دستكاريهاي مهندسي ژنتيك خلق شده است.